Opracowano na podstawie pracy autorstwa Janusza Zakrzewskiego „Transfer technologii i zarządzanie innowacyjną technologią FuelCal® w kontekście Gospodarki w Obiegu Zamkniętym” 2024
Model gospodarki obiegu zamkniętego na stałe wpisał się w globalne strategie rozwojowe. Wszystkie kraje Organizacji Narodów Zjednoczonych (dalej jako: ONZ) jednogłośnie przyjęły strategię rozwojową, w której założono realizację siedemnastu Celów Zrównoważonego Rozwoju na świecie do roku 2030, zaś kilka z tych celów wpisuje się w zasady gospodarki cyrkularnej i wiążą się z aspektami między innymi takimi jak odpowiedzialna konsumpcja i produkcja, dążenie do rozwoju innowacji, działania zmierzające do przeciwdziałania katastrofie klimatycznej czy zanieczyszczeniom wody i gleby.
Od 2015 roku Komisja Europejska wydała szereg dyrektyw dotyczących poszczególnych jej aspektów, zaś w 2020 roku został opublikowany kolejny plan działań na rzecz gospodarki w obiegu zamkniętym, który jest pewnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu a także kumulacją wysiłków prowadzonych na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej a także oszczędności zasobów do roku 2050. Polska w roku 2019 przyjęła tzw. Mapę drogową transformacji w kierunku gospodarki o zamkniętym obiegu (dalej jako: GOZ), która porusza zagadnienia takie jak zrównoważona produkcja przemysłowa, zrównoważona konsumpcja, biogospodarka, nowe modele biznesowe czy wdrażanie i monitorowanie GOZ 1.
W ostatnich latach zagadnienie gospodarki o obiegu zamkniętym wiedzie prym w polityce gospodarczej prowadzonej przez Unię Europejską (dalej jako: UE). Przyjęta koncepcja polega na założeniach związanych z odejściem od liniowego schematu gospodarki tradycyjnej na rzecz obiegu cyrkularnego (z języka angielskiego circular economy), w którym odpady – jeśli w ogóle występują – stają się wartościowym surowcem możliwym do powtórnego wykorzystania w kolejnych procesach 2.
Strategia GOZ zakłada, że już na etapie projektowani procesów przemysłowych należy przyjąć postawę dążenia do jak największej minimalizacji powstawania odpadów w danym przedsięwzięciu z jednoczesnym innowacyjnym podejściem do procesu jako całości nie zaś wybiórczo, przykładowo tylko skupiając się na końcowym rozwiązaniu cyklu życia produktu 3. W koncepcji tej pożądane są innowacje występujące możliwie w całym łańcuchu wartości, przy czym należy zaznaczyć, że nie powinny one naruszać zasad poszanowania środowiska 4.
Dążenie do istotnego ograniczenia negatywnych oddziaływań a także skutków tych oddziaływań, minimalizacji odpadów, zwiększenia świadomości, skuteczności a także odpowiedzialności w zakresie gospodarki odpadami stanowi przedmiot analiz Komisji Europejskiej (dalej jako: KE) wraz ze wskazaniami transformacji w kierunku GOZ, co zostało wyraźnie podkreślane w komunikatach KE w 2010 roku 5,w Komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Ku gospodarce o obiegu zamkniętym: program „zero odpadów” dla Europy z 2014 r. 6 oraz w roku 2015 w kwestii zamknięcia obiegu – planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym 7 a także w 2018 roku w sprawie monitorowania gospodarki o obiegu zamkniętym 8. Komisja Europejska zakłada wdrożenie planów związanych z zamknięciem obiegu cyklu życia produktu na wszystkich etapach życia produktu tj. od momentu pozyskania surowców, produkcję, użytkowanie, recykling i wykorzystanie ponowne celem zmaksymalizowania wykorzystania dostępnych surowców, produktów, odpadów. Ogół tych działań z założenia ma zmierzać do pozytywnego oddziaływania na gospodarkę a także na środowisko.
1 Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Rada Ministrów przyjęła projekt Mapy drogowej GOZ, [dostęp 23.05.2024] https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/rada-ministrow-przyjela-projekt-mapy-drogowej-goz
2 M.Smol, J. Kulczycka, A. Czaplicka-Kotas, D.Włóka, Zarządzanie i monitorowanie gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w kontekście realizacji gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), [w:] „Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk”, Kraków 2019, nr 108, s. 165–184
3 Wikipedia Wolna Encyklopedia, hasło: Gospodarka o obiegu zamkniętym, [dostęp 23.05.2024] https://pl.wikipedia.org/wiki/Gospodarka_o_obiegu_zamkni%C4%99tym
4 Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Gospodarka o obiegu zamkniętym, [dostęp 23.05.2024] https://www.gov.pl/web/klimat/goz
5 Komunikat Komisji Europejskiej 2010. EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu /* COM/2010/2020 końcowy */, [dostęp 23.05.2024] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A52010DC2020
6 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Ku gospodarce o obiegu zamkniętym: program „zero odpadów” dla Europy. /* COM/2014/0398 final */ 2014, [dostęp 23.05.2024]
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A52014DC0398
7 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym /COM/2015/0614 final/ 2015, [dostęp 23.05.2024] https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52015DC0614
8 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie monitorowania gospodarki o obiegu zamkniętym COM/2018/029 final 2018, [dostęp 23.05.2024]
https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/ALL/?uri=COM%3A2018%3A29%3AFIN