GOZ – Wyzwania i planowanie gospodarki odpadami

Opracowano na podstawie pracy autorstwa Janusza Zakrzewskiego „Transfer technologii i zarządzanie innowacyjną technologią FuelCal® w kontekście Gospodarki w Obiegu Zamkniętym” 2024

Wyzwania

Wiele przedsiębiorstw stoi w obliczu wyzwań stawianych przez gospodarkę w obiegu zamkniętym. Produkty wprowadzane do obrotu w Unii Europejskiej z założenia mają być produktami trwałymi, łatwymi w ponownym wykorzystaniu, naprawie czy poddaniu recyklingowi. Konsumenci stają się coraz bardziej świadomi swoich zakupowych wyborów, poszukują wiarygodnych źródeł informacji związanych z produktem, który zamierzają kupić.

Wyzwania GOZ wiążą się także z analizą i wskazaniem tych sektorów, które wykorzystują najwięcej zasobów, także takich w których przewiduje się wysoki potencjał korzyści płynących z wdrożenia założeń gospodarki obiegu zamkniętego. Przedmiotem prac jest także problem przekształcanie odpadów na wysokiej jakości surowce wtórne – w kontekście rosnących wymagań unijnych w zakresie ilości odpadów podlegających ponownemu przetworzeniu¹. Do zadań, z którymi należy się zmierzyć należy także wypracowanie stanowiska pomiędzy lokalnymi regulacjami z koncepcją GOZ, wzmocnienie dostępu do infrastruktury gospodarki odpadami, brak lub słaby dostęp do technologii recyklingu, czy wielowymiarowa współpraca wieloszczeblowa.

Do globalnych celów GOZ-u zalicza się siedemnaście celów tj.:

• wyeliminowanie ubóstwa we wszystkich jego formach na całym świecie;
• wyeliminowanie głodu, osiągnięcie bezpieczeństwa żywnościowego i lepsze odżywianie oraz promować zrównoważone rolnictwo;
• zapewnienie wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt;
• zapewnienie wszystkim edukacji wysokiej jakości oraz promowanie uczenia się przez całe życie;
• osiągnięcie równość płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt;
• zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do wody i warunków sanitarnych poprzez zrównoważoną gospodarkę zasobami wodnymi;
• zapewnienie wszystkim dostępu do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie;
• promowanie stabilnego, zrównoważonego i inkluzywnego wzrostu gospodarczego, pełnego i produktywne zatrudnienie oraz godną pracę dla wszystkich ludzi;
• budowanie stabilnej infrastruktury, promowanie zrównoważonego uprzemysłowienia oraz wspierania innowacyjności;
• zmniejszenie nierówności w krajach i między krajami;
• uczynienie miast i osiedli ludzkimi bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu;
• zapewnienie wzorców zrównoważonej konsumpcji i produkcji;
• podjęcie pilnych działań w celu przeciwdziałania zmianom klimatu i ich skutkom;
• ochrona oceanów, mórz i zasobów morskich oraz wykorzystywanie ich w sposób zrównoważony;
• ochranianie, przywracanie  oraz promowanie zrównoważonego użytkowania ekosystemów lądowych, zrównoważone gospodarowanie lasami, zwalczanie pustynnienia, powstrzymywanie i odwracanie procesu degradacji gleby oraz powstrzymywanie utraty różnorodności biologicznej;
• promowanie pokojowego i inkluzywnego społeczeństwa, zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz budowania na wszystkich szczeblach skutecznej i odpowiedzialnej instytucji, sprzyjającej włączeniu społecznemu;
• wzmocnienie środków wdrażania i ożywienie globalnego partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju².

Planowanie gospodarki odpadami

Plany gospodarki odpadami opracowuje się na poziomie krajowym i wojewódzkim, aby osiągnąć cele wyznaczone w polityce środowiska takie jak na przykład w celu oddzielenia tendencji wzrostu ilości wytwarzanych odpadów i ich wpływu na środowisko od tendencji wzrostu gospodarczego kraju czy po to aby utworzyć i utrzymać w kraju zintegrowaną i wystarczającą sieć instalacji gospodarowania odpadami, które będą spełniały wymagania ochrony środowiska. Plan gospodarki odpadami dotyczy odpadów wytworzonych na konkretnym obszarze, którego dany plan dotyczy, a także odpadów na ten obszar przywożonych – w tym odpadów komunalnych, odpadów, które ulegają biodegradacji, odpadów opakowaniowych czy odpadów niebezpiecznych, dotyczą także środków zapobiegania powstawaniu odpadów³. Zgodnie z art. 35 Krajowego programu zapobiegania powstawaniu odpadów⁴ dalej jako: KPZPO do najważniejszych elementów planu gospodarki odpadami zaliczyć należy analizę aktualnego stanu gospodarki odpadami na obszarze, dla którego sporządzany jest dany plan, określenie środków zapobiegania powstawania odpadów⁵ oraz cele dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów. Ponadto opisuje się istniejące środki służące zapobieganiu powstawaniu odpadów, z wyodrębnieniem ponownego użycia a także ich wkład w zapobieganie powstawaniu odpadów. Ponadto należy uwzględnić wskaźniki jakościowe lub ilościowe w celu monitorowania i oceny wdrażania środków służących zapobieganiu powstawaniu odpadów, z wyodrębnieniem ponownego użycia, w szczególności dotyczące ilości wytwarzanych odpadów oraz pomiaru poziomów odpadów żywności.

Wskazuje się także działania rekomendowane do wykonania w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, w tym działania zapobiegające temu, aby produkty zawierające surowce krytyczne nie stały się odpadami. Plany gospodarki odpadami mogą także zawierać takie informacje jak: opis aspektów organizacyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami –  w tym opis podziału odpowiedzialności pomiędzy podmioty publiczne i prywatne zajmujące się gospodarowaniem odpadami; ocenę użyteczności i przydatności stosowania instrumentów ekonomicznych i innych instrumentów do rozwiązywania problemów związanych z gospodarką odpadami, z uwzględnieniem potrzeby utrzymywania niezakłóconego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Ponadto mogą się także znaleźć dane dotyczące kampanii informacyjnych i informowania społeczeństwa lub określonej grupy osób w zakresie gospodarki odpadami czy informacje dotyczące skażonych miejsc unieszkodliwiania odpadów i środków podjętych dla ich przywrócenia do stanu pozwalającego na ich gospodarcze wykorzystanie.

W przypadku wojewódzkich planów gospodarki odpadami zawierają one także między innymi takie elementy jak: wskazanie instalacji komunalnych na obszarze województwa, plan zamykania instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska, których modernizacja nie jest możliwa z przyczyn technicznych lub nie jest uzasadniona z przyczyn ekonomicznych. Wojewódzki plan gospodarki odpadami powinien być zgodny z krajowym planem gospodarki odpadami. Plany gospodarki odpadami opracowują organy administracji publicznej, których zadaniem jest wspieranie działań zmierzających do osiągnięcia celów oraz spełnienia wymagań, które wprost wynikają z przepisów prawa Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności zaś opakowań i odpadów opakowaniowych, składowania odpadów a także zapobiegania zaśmiecaniu⁶.

¹ Ministerstwo Klimatu i Środowiska Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (SUP) [dostęp 23.05.2024] https://www.gov.pl/web/klimat/produkty-jednorazowego-uzytku-z-tworzyw-sztucznych-sup

² GOZ w praktyce https://gozwpraktyce.pl/ [dostęp 23.05.2024]

³ Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Zapobieganie powstawaniu odpadów [dostęp 23.05.2024] https://www.gov.pl/web/klimat/zapobieganie-powstawaniu-odpadow

⁴ Uchwała nr 96 Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2023 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2028, Monitor Polski Rzeczypospolitej Polskiej 2023 r. poz. 702 [dostęp 23.05.2024] https://dziennikustaw.gov.pl/MP/2023/702

⁵ Ibidem

⁶ Uchwała nr 96 Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2023 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2028, Monitor Polski Rzeczypospolitej Polskiej 2023 r. poz. 702 [dostęp 23.05.2024] https://dziennikustaw.gov.pl/MP/2023/702

Zobacz także

Dowiedz się więcej

Co robić z biomasą? Evergreen Solutions zna odpowiedź.

Możesz na nas liczyć - Przetworzyliśmy już setki tysięcy ton odpadów na renomowane produkty wynikowe technologii FuelCal® mające zastosowanie w rolnictwie Przetwórz swoje odpady na produkt [...]

Czytaj więcej

Działanie technologii FuelCal®

Zagospodarowanie osadów ściekowych i odpadów organicznych (biomasy poprodukcyjnej) to problem, z którym musi zmierzyć się każda oczyszczalnia ścieków, zakład przetwórstwa spożywczego, [...]

Czytaj więcej

FuelCal® a GOZ

Technologia FuelCal® doskonale wpisuje się w problematykę Gospodarki o Obiegu Zamkniętym. Od zboża do zboża - zobacz jak to działa...

Czytaj więcej