Opracowano na podstawie pracy autorstwa Janusza Zakrzewskiego „Transfer technologii i zarządzanie innowacyjną technologią FuelCal® w kontekście Gospodarki w Obiegu Zamkniętym” 2024
Zapobieganie powstawaniu odpadów
Gospodarowanie odpadami w sposób bezpieczny i odpowiedzialny, nie narażając zdrowia i życia ludzkiego a także w sposób zrównoważony i bezpieczny dla szeroko pojętego środowiska przyrodniczego i bez powodowania uciążliwości w postaci niepożądanego hałasu, zapachów, bez negatywnego wpływu na tereny wiejskie lub miejsca o szczególnym znaczeniu1. Przepisy unijne wskazują w którym momencie dane odpady przestają nimi być, a staje się wtórnym surowcem. Podają także sposób na odróżnienie odpadów od produktów ubocznych, a także wprowadzają zasadę odpowiedzialności za wyprodukowane zanieczyszczenia a także pojęcie rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Wiadomym jest, że odpady niebezpieczne generują wyższe ryzyko zagrażające środowisku naturalnemu, zdrowiu ludzkiemu niż inne, dlatego też zrozumiałe jest to, że wymagają one zdecydowanie bardziej rygorystycznego systemu kontroli niż pozostałe, nie podlegającej tej kategorii odpadów. Niedopuszczalne jest mieszanie odpadów niebezpiecznych z innymi kategoriami odpadów niebezpiecznych oraz z odpadami innymi niż niebezpieczne. Klasyfikacja na odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne opiera się na systemie klasyfikacji i oznakowania substancji i preparatów niebezpiecznych. Taki podział ma zapewnić stosowanie podobnych zasad w całym cyklu życia materiałów. Dyrektywa unijna w sprawie odpadów definiuje produkty uboczne jako substancję lub przedmiot powstały w procesie produkcyjnym, którego głównym celem nie jest wytworzenie tego przedmiotu. Produkty uboczne mogą pochodzić z wielu różnych sektorów działalności i mogą mieć zróżnicowany końcowy wpływ na środowisko. Stąd prawidłowa klasyfikacja produktów ubocznych jest niezwykle istotna.
Kryteria utraty statusu odpadu określają, w którym momencie dany odpad przestaje nim być i staje się produktem lub surowcem wtórnym. Zgodnie z art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy ramowej w sprawie odpadów2 określone odpady przestają być odpadami, w sytuacji gdy zostaną one poddane procesowi odzysku (w tym recyklingowi) i spełnią przy tym określone kryteria, w szczególności gdy substancja lub przedmiot jest powszechnie używany do określonych celów, gdy istnieje rynek lub popyt na daną substancję lub przedmiot, a użycie jest zgodne z prawem – substancja lub przedmiot spełnia wymagania techniczne dla określonych celów oraz spełnia obowiązujące przepisy i normy mające zastosowanie do produktów. Jednocześnie zastosowanie nie będzie prowadzić do ogólnego niekorzystnego wpływu na środowisko lub zdrowie ludzkie. obowiązek ustalania kryteriów utraty statusu odpadu został wprowadzony po to, aby zapewnić wysoki poziom ochrony środowiska oraz korzyści środowiskowych i gospodarczych.
Innowacyjna Technologia FuelCal®
Regulacje Komisji Europejskiej poruszające zagadnienia gospodarki w obiegu zamkniętym kładą nacisk na odzysk materiałowy jako ten preferowany dla biodegradowalnych odpadów a także wiążą się z wdrażaniem restrykcyjnych wymogów dotyczących recyklingu odpadów. Kwestia racjonalnego gospodarowania odpadami powinna bazować na gruntownym i klarownym stanowisku uwzględniającym cykl życia aspektów, których dotyczy. Technologia FuelCal® przetwarzania odpadów, które ulegają biodegradacji w organiczno-mineralny środkek poprawiający właściwości gleby stwarza realną szansę i możliwość odzyskania cennej materii organicznej będącej składem bioodpadów komunalnych, osadów ściekowych itp. Produkty wynikowe Technologii FuelCal® z serii OrCal® i OrCal® pHregulator zostały zaklasyfikowane jako środki poprawiające właściwości gleby i nawozy organiczno-mineralne z przeznaczeniem do zastosowania na gruntach ornych a także do rekultywacji gruntów. Działanie produktu OrCal® na rośliny jest niejako dwutorowe.
Produkt ten wywiera wpływ bezpośredni na rośliny poprzez dostarczanie jej składników mineralnych i składników organicznych, stymulując korzenie – w szczególności włośniki – do wzrostu i rozwoju. Pośrednio zaś wpływa na warunki rozwoju rośliny poprzez regulację pH gleby, dostarczanie glebie substancji organicznej, po pobudzanie rozwoju pożądanych mikroorganizmów glebowych a także między innymi poprawiając parametry biologiczne, fizyczne i chemiczne gleby. Wymienione wyżej rezultaty dają sumaryczny efekt w postaci polepszenia warunków do wzrostu, rozwoju i plonowania roślinom uprawnym3. Tak wysoka i pożądana skuteczność produktu OrCal® wiąże się ostatecznie w konsekwencji ze wzrostem jej żyzności i produktywności w wyniku dostarczenia glebie kluczowych ilości makroskładników – składników pokarmowych wykorzystywanych przez roślinę głównie do budowy tkanek, makroelementów takich jak azot, fosfor, potas czy siarka, sód, chlor czy mikroelementów krzemu, kobaltu, jodu, wanadu, żelaza, manganu, cynku, miedzi, boru, molibdenu, niklu. Produkty wynikowe Technologii FuelCal® z serii OrCal® i OrCal® pHregulator jak już wspomniano wyżej przyczyniają się do poprawy i lepszego wzrostu korzeni włośnikowych a to z kolei niesie kolejny pożądany rezultat w postaci bardziej efektywnego pobierania składników pokarmowych i wody z gleby. Co więcej, zauważalny jest wzrost masy nadziemnej roślin, wzrost biomasy plony głównego a także zwiększenie zawartości białka, węglowodanów, tłuszczu, witamin, makro i mikroelementów określanych zbiorczo wskaźnikami jakościowymi surowców i produktów roślinnych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że roślinność staje się bardziej odporna na toksyczne stężenia substancji w środowisku, na skutki uboczne zastosowania środków ochrony roślin, na skutki stresu termicznego i wodnego takie jak susze, upały, burze, gradobicia, przymrozki, przyduchy śnieżne itp.
Metale ciężkie znajdujące się w glebie, dzięki zastosowaniu produktu OrCal® wiązane są do form rezydualnych, których roślina nie pobiera, co wpływa na poprawę jakości i zdrowotności żywności4. Zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, w tym mleczarnie a także oczyszczalnie przemysłowe i komunalne, wytwarzają niestety coraz to większe masy odpadów. Odpady te, nieprzetworzone są bardzo uciążliwe zarówno dla środowiska jak i dla gospodarki. Stanowią one jednocześnie bardzo duży zasób próchnicotwórczej (glebotwórczej) materii organicznej a także składników pokarmowych dla roślin, zaś nowoczesne ich przetworzenie a także oraz analogicznych zasobów na użyteczne produkty z serii OrCal® dzięki Technologii FuelCal® przywróci glebie jej wartości i podniesie poziom próchnicy w glebie.
Zakładom zaś przyniesie dodatkowe korzyści zwiększające wynik finansowy oraz rozwiązanie problemów prawnych związanych z gospodarką odpadami.5
1 Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Zapobieganie powstawaniu odpadów [dostęp 23.05.2024] https://www.gov.pl/web/klimat/zapobieganie-powstawaniu-odpadow
2 European Comission, Waste Framework Directive, The Waste Framework Directive sets the basic concepts and definitions related to waste management, including definitions of waste, recycling and recovery, [dostęp 23.05.2024] https://environment.ec.europa.eu/topics/waste-and-recycling/waste-framework-directive_en
3 Kacprzak M., Zakrzewski J., Chabelski T., Przetwarzanie odpadów biodegradowalnych na organiczno-wapniowy nawóz oraz dystrybucja i plonotwórcza efektywność nawozu, „Inżynieria Ekologiczna”, 2018, nr 19, s. 182-190
4 „Degradacja gleb – program poprawy ich żyzności w Polsce”, red. T. Filipek Komisja Rolnictwa, Warszawa 2017
5 Zakrzewski J, Chabelski T., Zbiornikowy System Bioremediacji Odpadów i Ścieków oraz technologia FuelCal® – od odpadu do produktu, „Przegląd Mleczarski”, 2016 , nr 2, s. 36-41